آموزش حسابداری مقدماتی – حساب سرمایه

مقدمه

در مطلب مربوط به معادله اساسی حسابداری  توضیح داده شد که دارایی ها = بدهی ها + سرمایه می باشد و هر یک از اجزای معادله اساسی حسابداری نیز تشریح شد. همچنین در مطلب ماهیت حسابها، حساب و ماهیت و نحوه بدهکار و بستانکار شدن هر حساب توضیح داده شد. در این مطلب قصد داریم بابت سرمایه که در سمت  چپ معادله اساسی حسابداری جای دارد چند حساب پر کاربرد را معرفی و تشریح نمائیم.

حقوق صاحبان سهام

حقوق صاحبان سهام معرف علایق سهامداران و صاحبان اصلی شرکت، نسبت به دارایی‌های خالص شرکت است. حقوق صاحبان سهام باقیماندۀ منافع مالکین شرکت را در داراییهای شرکت، که پس از کسر بدهیهای آن شرکت، بدست آمده است، نشان می‌دهد.

در یک موسسه تجاری، حقوق صاحبان سهام در اصل منافع صاحبان اصلی موسسه را نشان می‌دهد. در حسابداری، حقوق صاحبان سهام، اهدافی چون تعیین سرمایه قانونی و ثبت شده، تعیین منابع سرمایه شرکت و تعیین سود سهامی که می‌تواند، بین صاحبان سهام توزیع شود، را دنبال می‌نماید.

در یک شرکت سهامی، حقوق صاحبان سهام مواردی چون: سود و زیان انباشته، سهام سرمایه، کسر سهام و اندوخته‌های شرکت را شامل می‌شود.

طبق استاندارد حسابداری شماره 1 (تجدیدنظر شده) که از ابتدای سال 1398 لازم الاجرا می باشد ، عنوان “حقوق صاحبان سهام” به عنوان “حقوق مالکانه” تغییر نام پیدا کرده است .

1- حساب سرمایه

در حسابداری کلیه کسب و کارها حسابداران از این حساب سرمایه جهت ثبت سرمایه اولیه شرکت و همچنین سرمایه گذاری مجدد استفاده می نمایند.

2- اندوخته ها

اندوخته ها به دو دسته اندوخته قانونی و اندوخته احتیاطی تقسیم می شوند.

اندوخته قانونی:

هر شرکت سهامی می بایست میزان 5 درصد از سودخالص هر سال (پس از کسر زیان سنوات قبل) را به عنوان اندوخته قانونی ثبت نماید. سقف انباشت اندوخته قانونی 10 درصد سرمایه ثبت شده شرکت می باشد.و مازاد 10 درصد می تواند به صورت اختیاری اندوخته گردد.

براساس ماده 140 اصلاحیه قانون تجارت ، 5 درصد سود خالص هر سال باید تحت عنوان اندوخته قانونی ذخیره گردد . براساس ماده 238 اصلاحیه قانون تجارت نیز مبنای محاسبه نمودن این اندوخته، سود خالص پس از کسر زیان های وارد شده در سنوات قبل می باشد . بنابراین در شرایطی که شرکت زیان انباشته داشته باشد فقط رقم سود خالص سال جاری نباید مبنای ما برای محاسبه ی این اندوخته قرار گیرد بلکه ضروری است مجموع زیان انباشته از رقم سود خالص سال جاری کسر شود و 5 درصد مازاد آن محاسبه گردد و به عنوان اندوخته قانونی در نظر گرفته شود.

اندوخته احتیاطی:

1- اندوخته احتیاطی سرمایه ای، اندوخته ای است جهت مصارف عمومی و احتیاطی که بیشتر به عنوان پشتوانه ای برای بازپرداخت تعهدات به اشخاص ثالث در نظر گرفته می شود.

۳- اندوخته توسعه و تکمیل، اندوخته ایست جهت پیشبرد اهداف شرکت. این اندوخته مهمترین اندوخته اختیاری است که اگر دارای مجوز وزارت صنایع باشد معاف از مالیات می باشد.

3- سودوزیان انباشته

در حسابداری، سود انباشته بیانگر سود های تقسیم نشده یا تخصیص نیافته از آغاز فعالیت شرکت پس از کسر زیان های تحمل شده می باشد.سود انباشته نشانگر منابع داخلی شرکت است که توسط صاحبان سهام مجدداً سرمایه گذاری شده یا به نوعی مبین تأمین مالی از محل فعالیت های شرکت است.