آموزش بورس – حق تقدم سهام

تعریف حق تقدم سهام

حق تقدم سهام: هنگامی که یک شرکت افزایش سرمایه می دهد، به نسبت درصد افزایش سرمایه تعداد سهام آن نیز افزایش پیدا می کند. حال به دلیل اینکه سهامداران یک شرکت خواهان حفظ حقوق و منافع خود در شرکت هستند، این انتظار را دارند که بعد از افزایش سرمایه شرکت، درصد مالکیت خود در شرکت را نسبت به قبل از افزایش سرمایه حفظ بکنند. به همین دلیل براساس قانون تجارت این حق برای سهامداران شرکت در نظر گرفته می شود. بر این اساس، درصورتی که یک شرکت سهام جدیدی برای فروش منتشر کند، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید اولویت دارند. به این اولویت در خرید سهام نسبت به سهامداران جدید، حق تقدم خرید سهام گفته می شود.

نحوه استفاده از حق تقدم سهام

استفاده از حق تقدم سهام فقط در صورت افزایش سرمایه از محل آورده نقدی ممکن است ولی افزایش سرمایه از محل سود انباشته یا تجدید ارزیابی دارایی ها، سودی که متعلق به سهامداران شرکت است تبدیل به سهام می شود و در اینجا دیکر حق تقدم  سهام معنی ندارد.

بعد از تصویب افزایش سرمایه در مجمع سهامداران، فرم مخصوصی برای هر یک از سهامداران ارسال می شود که  گواهی حق تقدم خرید سهام می باشد. در این فرم اطلاعات افزایش سرمایه شرکت مشخص شده است.  اگر سهامدار تمایل داشته باشد که درصد مالکیت خود در شرکت را حفظ کند باید در افزایش سرمایه شرکت نماید، و جهت این کار می بایست فرم گواهی حق تقدم را طی مهلتی که شرکت مشخص نموده است، تکمیل و ارسال نماید. بدیهی است در صورتی که این کار را انجام ندهد، از نظر شرکت سهامدار تمایلی به شرکت در افزایش سرمایه ندارد.

چگونه حق تقدم را به سهم تبدیل کنیم؟

هنگامی که سهامدار فرم شرکت در افزایش سرمایه را پر می نماید، باید به همان نسبت نیز مبلغی پرداخت نماید. یعنی  به ازای هر گواهی مبلغی معادل ارزش اسمی سهم را پرداخت نمایید. ارزش اسمی هر سهم در ایران در حال حاضر ۱۰۰۰ ریال است. در نتیجه به ازای هر گواهی و هر  ۱۰۰۰ ریالی که پرداخت می شود ۱ عدد سهم به سهامدار تعلق خواهد گرفت. در صورت پرداخت در مهلت مقرر و پس از ثبت افزایش سرمایه شرکت نزد سازمان بورس، حق تقدم ها به صورت اتوماتیک تبدیل به سهام عادی خواهند شد. این پروسه معمولا بین ۳ تا ۶ ماه زمان خواهد برد.

نحوه فروش حق تقدم

از آنجایی که برخی از سهامداران ممکن است تمایلی نداشته باشند که در افزایش سرمایه شرکت کنند، باید امکانی برای عدم شرکت آنها در افزایش سرمایه نیز در نظر گرفته بشود. به همین دلیل بعد از برگزاری مجمع شرکت یک نماد حق تقدم نیز در بازار برای آن شرکت تعریف می شود تا سهامداران بتوانند از طریق آن نماد، حق های خود را به فروش برسانند

ریسک خرید حق تقدم

دامنه نوسان برای خرید و فروش نماد حق تقدم شرکت‌ها ۲ برابر دامنه نوسان سهام عادی است. بنابراین یک نماد حق تقدم در طول روز می تواند مثبت ۱۰ درصد و منفی ۱۰ در صد نسبت به قیمت پایانی روز گذشته نوسان داشته باشد. پس افرادی که آن را خرید و فروش می کنند باید با این علم که ریسک این کار بیشتر از خرید و فروش سهام عادی است، این کار را انجام بدهند. چرا که در این حالت در طول روز در بیشترین حالت می تواند حدود ۲۰ درصد نوسان داشته باشد. در صورتی که این دامنه نوسان برای سهام عادی نزدیک به ۱۰ درصد(5+ تا 5- ) است.